سوغات همدان

سفال گری در همدان

همدان و لالجین را می‌توان مرکز سفال ایران دانست. در لالجین که در ۲۵ کیلومتری همدان-فرسفج قرار دارد، انواع سفال تهیه‌شده و به فروش می‌رسد. لاله جین یا لالجین تغییریافته کلمه لاچین است که درواقع اسم پرنده‌ای شکاری از قبیله ترک‌ها است. سفال و سرامیک لاله جین بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد و در جای‌جای لالجین می‌توان کارگاه‌های تهیه سفال را پیدا کرد.

سفال لالجین همدان را می‌توانیم به دو بخش تقسیم کنیم؛ بخش اول آنچه در ۷۰ سال پیش، تولید می‌شد که ازلحاظ شکل ظاهری و اندازه متفاوت است و بیشتر بر روی آن طرح و نقش‌های زیبا کشیده شده است. بخش دوم به ۳۰ سال گذشته بازمی‌گردد، این سفال رنگی بسیار ساده داشت.

یکی از صنایع‌دستی که در سال‌های اخیر بسیار رونق پیداکرده و وابسته سفالگری بوده، نقاشی روی سفال است. آثار نقاشی روی سفال باظرافت و هنرمندی خاصی اجرا می‌شود. روند کار به این صورت است که ابتدا طرحی بر روی سفال کشیده شده و این طرح بارنگ‌های مختلف پر می‌شود. پس از رنگ‌آمیزی طرح، سفال را در کوره قرار می‌دهند تا حرارت ببیند و به محصول نهایی تبدیل شود.

از روش‌های نقاشی روی سفال می‌توانیم به نقاشی روی بدنه لعابی، نقاشی زیر لعابی و نقاشی آب‌طلا اشاره‌ کنیم.

چرم همدان

چرم در ایران در شهر های دیگر مانند تبریز ، مراغه و همدان از شهرت بالایی برخودار است. در همدان نیز سابقه تولید چرم به  ۹۰ سال پیش  بر می گردد که شهرت فراوانی را به خود گرفته است.  با این که تعداد مغازه های فروش چرم در همدان کاهش یافته است ولی با این حال می توان چرم را به عنوان سوغات شهر همدان تهیه و خریداری کرد. درگذشته سه دباغ‌خانه در همدان وجود داشت، دباغ‌خانه سنگ شیر، خانه قانتور و خانه آقایی. چرم‌های مرغوب از این دباغی‌ها خارج می‌شد و به دست تولیدکنندگان می‌رسید تا از آن فرآورده‌های چرمی تهیه کنند. شما به هنگام گشت و گذار  در بازار همدان می توانید انواع محصولات چرمی مانند کیف، کفش ، کمر بند و سایر اقلام را  تهیه کنید .

مشاهده و خرید کالاهای چرمی

طلاکوبی و نقره‌کوبی

بسیاری از اهالی همدان در بازارهای قدیمی در این عرصه فعالیت دارند. هدف اصلی صنعت طلاکوبی و نقره‌کوبی حک کردن نقوش بر روی ورقه‌های نازک از جنس طلا و نقره است. درنهایت این ورقه بر روی سطوح مختلف ازجمله شیشه و چوب و سرامیک چسبانده می‌شود.

مسگری و قلم‌زنی

اگر در بازارهای قدیمی همدان قدم بگذارید، با مغازه‌های فروش ظروف مسی برخورد می‌کنید. حرفه مسگری از گذشته در همدان رایج بوده و امروز هم پیشه بسیاری از مردم این شهر مسگری و قلم‌زنی است.

مشاهده و خرید کالاهای مسی

آبگینه

آبگینه شیشه‌گری به روش سنتی است، در این روش با دمیدن هوا به مواد مذاب شیشه به آن حالت می‌دهند و آثار هنری زیبایی خلق می‌کنند. بسیاری از ظروف موزه آبگینه در کاوش‌های باستان‌شناسی همدان به‌دست‌آمده است و این موضوع نشان می‌دهد این هنر در همدان قدمتی طولانی دارد.

مرواربافی در همدان

به تکیه های چوبی مروار گفته می شود که بایستی در ابتدا با آب نرم و انعطاف پذیر می شوند. سپس با کمک روشی خاص توسط هنرمندان به هم بافته می شوند  و محصولاتی مانند  کلاه، کیف، سبد و... تولید می شود. جهت خرید ا ین هنر دستی می توانید به بازار همدان رفته و  آن را به عنوان سوغات انتخاب کنید.

فرش و گلیم همدان

هنر فرش  و گلیم بافی در استان های مختلف ایران از جمله همدان رایج است. در این استان، شهر های کبوتر آهنگ و ملایر مشهور ترین گلیم ها و فرش ها را ارائه می کنند. علاوه بر گلیم و فرش در همدان می توان جاجیم را نیز به عنوان سوغات و یادگاری خریداری کرد.

نان کماج در همدان

این نان در شهرهای دیگری مانند  اراک، اصفهان و آذربایجان نیز پخته و تهیه می شود. ولی نان کماج همدان از همه آن ها متفاوت تر و معروف تر است که می‌توان آن را از تمام شیرینی فروشی‌های سطح شهر تهیه کرد. پخت کماج از گذشته دور در همدان رایج بوده است. نان کماج در همدان با استفاده از تخم مرغ، آرد، روغن ، خمیر مایع و شکر  طبخ و پخته می شود.

حلوا زرده همدان

حلوا زرده بسیار مقوی و خوشمزه است و به عنوان سوغات شهر همدان  ثبت ملی گردیده است. شما در سفر خود به همدان می توانید این حلوا را در نقاط مختلفی از استان تهیه کنید. این حلوا نوعی دسر با ظاهری شبیه به فرنی (کمی سفت‌تر) است و در تهیه آن از زرده تخم‌مرغ، شکر، گلاب، نشاسته و زعفران استفاده می‌شود. حلوا زرده به دلیل داشتن زرده تخم‌مرغ منبع غنی پروتئین است و استفاده از آن برای بدن بسیار مفید بوده.

انگشت‌ پیچ

انگشت‌پیچ نوعی دسر همدانی است که معمولاً در کنار حلوا زرده خریداری می‌شود و شکلی شبیه به حلوا زرده دارد، تنها تفاوت اصلی این دسر با حلوا زرده رنگ آن است که رنگ انگشت‌پیچ سفید بوده. دلیل نام‌گذاری این دسر، نحوه خوردن آن در قدیم بوده، مردم برای خوردن آن انگشتشان را داخل دسر می‌کردند و سپس انگشت‌پیچ را دور انگشت خود می‌پیچاندند. در تهیه این دسر از سفیده تخم‌مرغ، گلاب، شکر، جوهر لیمو و هل استفاده می‌شود. استفاده از انگشت‌پیچ در کنار خرما در ماه مبارک رمضان بسیار توصیه می‌شود. برای تهیه این دسر مخصوص همدانی کافی است که سری به شیرینی فروشی‌ها بزنید.

نان چای

در بسیاری از شهرها، شیرینی‌های محلی وجود دارد که همراه با چای به‌جای قند، صرف می‌شود. نان چای شیرینی مخصوص همدانی است که در کنار چای استفاده می‌شود و به‌جز همدان در شهرهای قزوین و زنجان پخته می‌شود. اگر بیماری قندی دارید و نمی‌توانید با چای قند میل کنید، شیرینی چای پیشنهاد مناسبی است. مواد اولیه شیرینی آرد، ماست، تخم‌مرغ و کره است و در شکل‌های مختلفی پخته می‌شود.

شیره انگور

در بسیاری از نقاط ایران، انگور کشت و برداشت می‌شود و تقریباً در منطقه‌ای می‌توان به شیره انگور دسترسی داشت. در باغ‌های همدان انگور فخری و گزنه کشت و برداشت می‌شوند و این انگور برای گرفتن شیره مناسب است. شیره منبع غنی ویتامین A و B، منیزیم و آهن بوده و در درمان کم‌خونی بسیار مؤثر است.

برساق

برساق از دیگر شیرینی‌های محلی همدان است که در تهیه آن از آرد، شکر، روغن، شیر، نمک و زردچوبه استفاده می‌شود. ابتدا مواد را با یکدیگر مخلوط کرده و ورز می‌دهند و آن را به شکل خمیر نازکی درمی‌آورند و سپس آن را در روغن فراوان سرخ می‌کنند. پخت برساق میان اقوام لر و کرد هم رواج دارد.

باسلوق

باسلوق نام شیرینی خوشمزه ای است که در برخی شهرهای ایران شهرت خاصی دارد. در همدان می توانید نوع مرغوب آن را در ملایر بیابید. در طبخ این شیرینی از دوشاب (شیره انگور)، نشاسته، مغز بادام یا مغز هسته ی شیرین زردآلو و ادویه استفاده می گردد.

پوست مغز بادام یا هسته زردآلو را پس خیس کردن در آب جوش می کنند و پس از چیدن در نخ های مخصوص آن را آویزان می کنند تا خشک شود. دوشاب را می جوشانند تا یک سوم از آن تبخیر شود و سپس با نشاسته مخلوطش می کنند. نخ ها را در این ترکیب فرو می برند و دوباره آویزان می کنند. بعد از گذشت نیم ساعت مجددا نخ ها را به ترکیب آغشته می کنند و آنها را آویزان می کنند. پس از یک ماه نخ ها را پایین می آورند و باسلوق ها را جدا می کنند. آنها را در یک ظرف چوبی می چینند و در یک مکان مرطوب قرار می دهند تا شکرک بزند و آماده استفاده شود.

نوع خاصی از باسلوق وجود دارد که سجوق خوانده می شود. باسلوق را به جای چیدن بر روی نخ، گرد کرده داخلش مغز گردو می‌گذارند و در ظروف سفالی می‌چینند تا شکرک بیاورد. این نوع را سجوق می‌نامند.

آبنبات قیچی

آبنبات قیچی یکی از شکلات های سنتی است که در همدان تهیه می شود. این آبنبات از ترکیب شکر، روغن، آب و زعفران درست می شود. گاهی مغز های مختلف یا طعم دهنده های دیگری نیز به ترکیب آن اضافه می گردد.

حلوا لوزی

یکی از حلواهایی که در شیرینی فروشی‌های همدان با آن مواجه می‌شوید، حلوا لوزی است. در تهیه حلوا لوزی از آرد برنج، مغز گردو، سبوس گندم و زعفران استفاده می‌شود.

باسلوق و ترشی ازجمله خوراکی‌هایی است که به‌صورت اختصاصی نمی‌توان آن‌ها را از سوغاتی‌های همدان دانست، ولی در این شهر به فروش می‌رسند و به‌راحتی می‌توان به آن‌ها دسترسی داشت.