سوغات مشهد

زعفران

زعفران این طلای سرخ به‌عنوان یکی از گران‌بهاترین سوغاتی‌های مشهد شناخته می‌شود. ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانی‌ها، رومی‌ها، چینی‌ها و اقوام سامی ازجمله عرب‌ها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده‌های اول تا چهارم هجری به امت‌های اسلامی اطراف مدیترانه آموختند.

زعفران از قدیم به‌عنوان یکی از کالاهای مهم صادراتی و کشاورزی ایران بوده است و امروز هم زعفران ایران به بسیاری از کشورهای دنیا صادر می‌شود. در کشور ایران، خراسان بیشترین سهم را در تولید زعفران دارد، این محصول در بخش‌های مرکز و جنوب استان خراسان کشت می‌شود. مشهد یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران در عرضه زعفران است و زعفران نیمی از کشور از مشهد تامین می‌شود. زعفران درواقع گلی است با گلبرگ‌های ارغوانی و کلاله‌ای قرمزرنگ که درواقع کلاله خشک‌شده مورداستفاده قرار می‌گیرد. زعفران نه‌تنها در صنایع غذایی بلکه در رنگ‌سازی، نساجی و صنایع چرم هم کاربرد دارد. این محصول مهم دارای خواص دارویی بسیاری زیاد ازجمله ضد سرطان بودن، جوان‌سازی پوست، شادابی تقویت حافظه و بسیاری از خواص دیگر، است.

زعفران مرغوب دارای رنگ قرمز تیره است و در صورت قرار گرفتن در آب، دیر رنگ است. اشکال عرضه این محصول به‌صورت درشت (پوشال)، ریز (سرگل)، دسته (دارای ریشه) است.

زعفران دارای خواص دارویی مختلفی میباشد که مهمترین خاصیت زعفران درمان افسردگی میباشد. در ادامه برخی دیگر از خواص زعفران را معرفی می نماییم : درمان افسردگی ، تقویت حافظه ، ضد سرطان ، جوانسازی پوست ، کاهش فشارخون ، شادی آور ، کنترل کلسترول و چربی خون

برای مشاهده و خرید زعفران اینجا کلیک کنید

زرشک

زرشک در شهرهای قاین، ازجمله روستای کلاته بالا و دیگر روستاها کشت و زراعت می‌شود و فاصله آن تا مرکز استان خراسان حدود ۱۰۰ الی ۱۱۰ کیلومتر است. استان خراسان مقام اول کشوری را در تولید این محصول دارد و پس‌ازآن مازندران با تولید زرشک‌های زیبا به‌ویژه در تنکابن مقام دوم را دارد.

در اکثر مغازه‌های فروش خوراکی در مشهد، زرشک پیدا می‌شود و بسیاری از زائران زعفران و زرشک را باهم خریداری می‌کنند. زرشک در دو نوع رایج اناری و پفکی (مجلسی) وجود دارد. زرشک خواص درمانی زیادی دارد و در کنار خواص درمانی یکی از اقلام پرمصرف ما ایرانی‌ها به‌خصوص در مهمانی‌ها است.

زرشک که دارای دو نوع اناری و پفکی میباشد ،علاوه بر اینکه در طبخ غذاهای اصیل ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد ،خواص درمانی گوناگونی نیز دارد که در ادامه به برخی از این خواص اشاره میکنیم:

تسکین درد کیسه صفرا
افزایش ایمنی بدن در برابر بیماری های عفونی
افزایش اشتها
انطباق عروق

برای مشاهده و خرید زرشک اینجا کلیک کنید

خشکبار

یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد خشکبار است. از کنار مغازه‌های فروش سوغاتی در بازارهای مشهد که بگذرید، ظرف پر از خشکبار وجود دارد که شمارا وسوسه می‌کند به داخل مغازه بروید و کمی خشکبار خریداری کنید، حتی اگر قصد خرید سوغاتی نداشته باشید، مقداری خشکبار برای مصرف شخصی خریداری خواهید کرد! آلوچه، میوه خشک، نخود، کشمش، گردو و پسته ازجمله خشکبارهای محبوب مشهد است که بسیاری از زائران از سایر اقلام لیست خشکبار فاکتور می‌گیرند و فقط نخود و کشمش خریداری می‌کنند و برای سوغات به شهر خود می‌برند. آجیل و خشکباری که در مشهد عرضه میشود انواع گوناگونی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:

نخود و کشمش ، فندق و پسته ، انواع تخمه ، بادام هندی و زمینی ، انجیر خشک ، برگه زرد آلو ، توت خشک ، برگه هلو ، آلو بخارا ، عناب ، بادام ، آلوچه ، لواشک ، انواع میوه های خشک

ادویه هفت‌قلم

یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد که برای خانم‌های خانه‌دار بسیار جذاب است، ادویه هفتم قلم است. این ادویه محبوب با ظاهری عجیب بیشتر در آبگوشت، خورشت و دیگر غذاهای ایرانی مصرف می‌شود. ادویه هفت‌قلم مخلوطی است از دارچین، سماق، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه. این ادویه به شکل زیبا و عجیبی عرضه می‌شود، این ادویه‌ها بارنگ‌های مختلف در کنار هم به‌صورت تفکیک‌شده قرار دارند و به همین صورت دربسته بندی‌های کارخانه‌ای هم عرضه می‌شوند.

ادویه هفت قلم در اکثر مراکز خرید مشهد عرضه میشود و زائران به عنوان سوغات مشهد برای اقوام و خویشاوندهای خود از بازارهای مشهد مقدس آن را تهیه میکنند. همچنین ادویه پلویی و ادویه هجده رنگ نیز بعنوان سوغات برای گردشگران و زائران ارائه می‌گردد.

نبات و نقل

نبات خوراکی است که همه ما ایرانی‌ها با آن آشنا هستیم و به یکی از خوراکی‌های محبوب ما تبدیل‌شده است و برای شیرین کردن چای و دم‌نوش‌ها از آن استفاده می‌شود. نبات کریستال‌های زیبایی است که از تبلور آب و شکر به دست می‌آید. نبات هم به‌صورت شاخه‌ای برای تزئین سفره عقد و هم به‌صورت چوبی برای مصرف خوراکی به فروش می‌رسد.

امروز در سطح بازارهای مشهد گونه‌های متفاوتی از نبات با ظاهرهای متفاوتی عرضه می‌شود. نبات زعفرانی، دارچینی، زیره، لیمویی، گل محمدی، نعنایی و آویشن انواع مختلف نبات چوبی است که در بازارهای مشهد به فروش می‌رسد. نقل فراورده دیگری از شکر است که مصرف آن در کنار چایی رایج است. امروزه نقل در طعم‌های گردویی، کاکائوی، نارگیلی، هل، گلاب و زعفران عرضه می‌شود.

در هنگام خرید نبات به این نکات توجه کنید : حتما در هنگام خرید به تاریخ تولید، انقضا و مجوز بهداشت نبات دقت کنید. نبات‌های که شفاف‌تر باشند را خریداری کنید. سعی کنید نبات‌های چوبی را خریداری کنید ،زیرا نبات‌هایی که با نی‌های پلاستیکی تولید شده اند اغلب بصورت غیربهداشتی تولید شده و تماس نی پلاستیکی با نوشیدنی داغ برای سلامتی مضر می باشد.

برای مشاهده و خرید نبات اینجا کلیک کنید

جیلی بیلی

تا مدت‌ها نام جیلی بیلی معنای دقیق و خاصی نداشت، در مشهد شکلات‌های رنگی بانام جیلی بیلی عرضه می‌شود که درواقع پاستیل‌های مخصوص در رنگ‌های مختلف است. چند سالی است که جیلی بیلی به عنوان یکی از خوراکی‌ها و سوغاتی‌های محبوب مشهد شناخته می‌شود.

این شکلات های رنگی که به جیلی بیلی شهرت دارند ،دارای تنوع رنگ و طعم زیادی بوده و به همین علت برای کودکان جذابیت بالای را دارد و حتی افراد بزرگسال هم از این خوراکی خوشمزه نمیتوانند چشم بپوشند.

جیلی بیلی یک خوراکی مقوی و پروتئین دار است که برای تزئین غذا و دسر نیز از آن استفاده میشود و از جیلی بیلی میتوان بعنوان قشنگترین سوغات مشهد برای بچه ها نیز نام برد.

مهر و سجاده

مهر و سجاده بدون شک از بهترین سوغاتی‌های شهرهای زیارتی است. انواع مختلف مهر و سجاده در بازارهای مشهد به فروش می‌رسد که بسیاری از سجاده‌ها از جنس ترمه و مخمل کاشان است. مهر در مشهد دربسته بندی‌ها و اندازه‌های مختلفی عرضه می‌شود.

در تمام ادیان الهی ،تسبیح جایگاه ویژه ای دارد که این امر نیز در دین مبین اسلام که والاترین دین الهی است برای پیروان آن مقدس میباشد. تسبیح دارای انواع مختلفی بوده که در اینجا میتوان به تسبیح شاه مقصود، انواع عقیق، دلربا، فیروزه ، ام‌البنین و کهربا اشاره نمود.

انگشتر و زینت‌آلات عقیق و فیروزه

فیروزه‌تراشی و عقیق‌تراشی در خراسان رضوی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد و زینت‌آلات ساخته‌شده با نگین این سنگ‌ها از محبوب‌ترین سوغاتی‌های مشهد است. نیشابور به‌عنوان شهر فیروزه شناخته‌شده است و بسیاری از فیروزه‌های مشهد از نیشابور تامین می‌شود. مشهد به دلیل نزدیکی به نیشابور از گذشته محل تراش و عرضه فیروزه بوده است. به اعتقاد بسیاری از مردم ،به همراه داشتن انگشتر فیروزه میتواند آنها را از چشم زخم دور کند و همچنین در برابر نیروهای منفی محافظت کند و از این رو در بسیاری از روایات و احادیث همراه داشتن انگشتر فیروزه به خصوص برای آقایان توصیه شده است. سنگ فیروزه از دوران باستان نیز شهرت فراوانی داشته است بطوریکه در دوران کوروش کبیر و داریوش بزرگ بعنوان هدیه به دیگر سلاطین داده می شد و اروپاییان از آن به عنوان هدیه ای فراموش نشدنی از سرزمین ایران یاد کرده اند.

انگشتر فیروزه دارای خواص درمانی نیز میباشد که در ادامه به برخی از این خواص اشاره میکنیم:

درمان بیماری های روحی ، درمان بیماری های تنفسی ، تقویت چشم

عطر

یکی دیگر از سوغاتی‌های مشهد، عطر است. زمانی که وارد بازارهای مشهد می‌شوید، بدون شک با مغازه‌هایی با ویترین‌های رنگارنگ با تنوع زیاد عطرها مواجه می‌شوید. عطر مشهد یکی از محبوب‌ترین عطرهای این شهر است که معمولا در کنار جانمازها عرضه می‌شود. عطرهای شهر مشهد با رایحه‌های گوناگون ازجمله سنجد، کبری، گل مریم، گل نرگس، بهار نارنج، زعفران، گل یخ و یاس سفید به فروش می‌رسند.

در میان تمامی عطرهای که در اطراف حرم رضوی عرضه گردیده است عطر گل محمد و عطر یاس که به عطر حرم نیز شهرت دارند ،جایگاه ویژه ای را دارا میباشند و میتواند یادآور حال و هوای حرم امام رضا (ع) برای زائرین و مسافرین این شهر باشد و بعنوان بهترین عطریات مذهبی از آن یاد میشود.

خلعت آخرت

خلعت آخرت یا به اصطلاح عامیانه “کفن” یکی دیگر از انواع سوغات مشهد میباشد که معمولاً این نوع سوغاتی در شهرهای مذهبی همچون مشهد ،قم ،عتبات عالیات و جایگاه‌های خاص عرضه میگردد.

در فروشگاه های اطراف حرم نیز این محصولات عرضه میشود که دارای دو نوع مردانه و زنانه بوده و بر روی آن با آب زعفران دعای جوشن کبیر کامل، زیارت عاشورا، دعای چهل مؤمن، دعای نور، دعای دوازده امام و چهار قل نوشته شده است.

در شهر مشهد میتوانید سوغاتی های دیگر همچون صنایع دستی ،عبای روحانی و نمازی ،جام چهل کلید ،پرچم‌های مذهبی ،ساعت و تابلو میناکاری شده ،دیگ‌ها و ظروف سنگی ،تابلو های نفیس نقره اشاره نمود که تمامی این محصولات را میتوانید در سفر به شهر مشهد از مراکز خرید معتبر مشهد تهیه کنید.

پوستین‌دوزی

پوستین‌دوزی و نقش اندازی روی آن در مشهد از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنا بر شواهد فن پرورش و نمک زدن، تراش و خورش دادن و آماده کردن پوست برای جلیقه، پوستین و زیرانداز، دارای سابقه هزارساله و یا بیشتر است. پیش‌ازاین بسیاری از پوستین‌دوزها در محله نوغان در مشهد زندگی می‌کردند و اصلیت آن‌ها هم کابلی بود و به مشهد مهاجرت کرده بودند. شیوه کار آنان به‌این‌ترتیب آغاز می‌شد، ابتدا پوست تازه گوسفندان پرپشم را به دباغ‌خانه می‌برند، پشت پوست‌ها را با نمک و آرد جو آش می‌دادند، کارد می‌کشیدند، رنگ می‌زند و در آفتاب‌پهن می‌کند تا به‌صورت چرم نرم و زردرنگی درآیند، آنگاه آن را اصلاح‌کرده و مثل خیاط‌ها برای تهیه انواع پوستین آن را برش می‌دادند و با سوزن به هم می‌دوختند.

برای تزئین پوستین، از هنر سوزن‌دوزی و رنگ‌آمیزی استفاده می‌کردند، امروز پوستین‌دوزی از هنرهای مردم شاندیز محسوب می‌شود.

قالی‌بافی

به دلیل وجود پربرکت امام رضا (ع) در شهر مشهد، بسیاری از قالی‌باف‌ها از مناطق مختلف به این شهر آمده‌اند. امروزه بسیاری از موزه‌های دنیا، قالی‌های مشهد بافته‌شده از عصر صفوی را در گنجینه خوددارند. موزه فرش آستان مقدس رضوی یکی از زیباترین موزه‌های این شهر است که ارزش دیدن دارد.

گلیم‌بافی

پیشینه این هنر به دوران تاریخی و قبل از اسلام می‌رسد اما در طول دوران اسلامی ذوق و سلیقه کویرنشینان، روستاییان و بومیان موجب بروز خلاقیت‌های هنری و شکوفایی آن با الهام از طبیعت پیرامون بود که امروزه زنان روستایی اوقاتی از زندگی روزمره خود را به بافت گلیم اختصاص می‌دهند. گلیم‌ها دارای نقوش متنوع حیوانی و طراح‌های هنری است که از انواع آن می‌توان به گلیم سوماک و گلیم سوزنی اشاره کرد.

هر کاره تراشی

دیگ‌ها و ظروف سنگی که در اصطلاح عامه مردم مشهد «هر کاره» نامیده می‌شود که از سال‌های پیش از مهم‌ترین سوغات مخصوص مشهد به شمار می‌آید. از ویژگی‌های این سنگ که نوعی سرپانتین است و نرم و مقاوم بودن آن در برابر آتش است گه به دلیل طبخ ملایم، غذا را لذیذ می‌کند. توس و بازارچه‌های کوه سنگی محلی مناسب برای خرید دیگ‌های هر کاره مرغوب است.

برای مشاهده و خرید محصولات هرکاره تراشی اینجا کلیک کنید .

سماورسازی

سماور واژه روسی به معنی خودجوش است. این وسیله در عصر صفوی وارد قهوه‌خانه‌های ایران شد و در آغاز از سماور برای تهیه قهوه استفاده می‌کردند ولی بعدها برای تهیه چای به‌کاربرده شد.

برای اولین بار سماور در دوره سلطنت شاهرخ نوه نادرشاه افشار از روسیه وارد ایران شد و تا دوره قاجار نیز وارداتی بود. امروزه صنعت سماورسازی به یکی از مهم‌ترین مصنوعات دستی مشهد شناخته‌شده است. گاها دیده می‌شود که سماورها با نقش و نگارها آراسته‌شده است و با ورشو آبکاری می‌شود.

 آینه‌کاری

آینه برای نخستین بار در تزئین بنای دیوان‌خانه شاه‌تهماسب صفوی در قزوین به کار گرفته‌شده و یکی از آرایه‌های معماری دوره اسلامی به شمار می‌رود. آینه‌کاری ازجمله هنرهایی است که به دلیل مذهبی بودن شهر مشهد و وجود اماکن متبرکه در این منطقه رواج دارد.

ارغوان بافی

از به هم تنیده شدن تاروپود ترکه‌های نازک حاصل از درختچه‌های ارغوان هنری سنتی و بومی ایجاد می‌شود که به ارغوان بافی معروف است. این هنر دستی با ترکه‌های ارغوان، گاهی طبیعی و خودرو از دره‌های منطقه مایان طرقبه انجام می‌شود. برداشت ترکه‌های ارغوان معمولاً در اواسط بهار آغاز و تا اواخر پاییز ادامه دارد. پس از جمع‌آوری ترکه‌ها آن‌ها را در محیطی خیس و نم‌دار می‌خوابانند و آماده کار می‌کنند و با بافتن ترکه‌های ارغوان به هم، سبدها و اقلام تزئینی تولید می‌کنند.

 تولیدات نمدی

نمد از پشم گوسفند تنیده شده به دست می‌آید. نمدهای زیبا و مرغوب در شاندیز پیدا می‌شود.

 تابلوهای نفیس نقره

یکی از سوغاتی‌ها و صنایع دستی نفیس و زیبای مشهد، که مردم به جهت تبرک به دوستان خود هدیه می‌دهند، تابلوهای نفیس نقره است که در اندازه‌های مختلف ساخته و عرضه می‌شود.