سوغات کاشان

عرقیات گیاهی

کاشان از قدیم‌الایم به داشتن بهترین عرقیات گیاهی مشهور است. به خصوص گلاب که مراسم تهیه‌ی آن از گلبرگ‌های گل محمدی هر سال از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد انجام می‌شود و گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند. این مراسم شهرت جهانی دارد و حتی گردشگران خارجی هم از آن استقبال می‌کنند. عرقیات گیاهی در کاشان به شیوه‌ی سنتی یعنی در دیگ‌های مسی و به شکل دستی انجام می‌شود.

عرق بید مشک

شهر برزک در نزدیکی کاشان مکانی است که هر ساله از آن مقدار بسیار زیادی از گیاه بیدمشک برداشت می‌شود و پس از آن، این گیاهان به کارگاه‌های مختلف گلابگیری در کاشان فرستاده شده و از آنها عرق بیدمشک گرفته خواهد شد. بد نیست بدانی که شهر برزگ در 45 کیلومتری جنوب غربی کاشان واقع شده و مکانی خوش آب‌هواست که می‌توانید در سفر به کاشان بازدید از آن نیز داشته باشید. اما عرق بیدمشک می‌تواند از فشار خون جلوگیری کند و برای تقویت عمومی بدن نیز بسیار مفید است. همچنین در طب سنتی بسیاری از پزشکان آن را برای تقویت قلب تجویز می‌کنند.

در بازار تاریخی شهر کاشان بسیاری از مغازه‌ها این عرقیجات را در پکیج‌هایی برای گردشگران قرار داده‌اند که شما می‌توانید مطابق نیاز برای خود خرید کنید. با‌اینکه فروشنده‌ها اطلاعات زیادی در مورد عرقیجات مختلف دارند بهتر است شما نیز پیش از خرید از منابع معتبر اطلاعات کافی را تهیه کنید تا برایتان مشکل‌ساز نشود. البته توجه داشته باشید که این عرقیجات تنها مصرف دارویی نداشته و می‌‌توان بسیاری از آنها را به عنوان نوشیدنی‌هایی لذیذ استفاده کرد.

عرق نعنا

عرق نعناع یکی از مهم‌ترین عرقیجاتی است که معمولا در تمامی پکیج‌های ارائه شده در بازار کاشان وجود دارد و شما می‌توانید به سادگی آن را تهیه کنید. توجه داشته باشید که این گیاه با نعناعی که به عنوان سبزی خوردن از آن استفاده می‌شود متفاوت است چراکه از نوع کوهی بوده و به همین علت دارای خواص دارویی است. بطورکلی از عرق نعناع برای تقويت دستگاه گوارش و برطرف کردن برخی از دردهای معده استفاده می‌شود. همچنین این عرق برای رفع دل درد نیز بسیار مفید است.

شیرینی حاجی بادومی

در همه‌ی مغازه‌ها و کوچه و پس‌کوچه‌های کاشان می‌توانید این شیرینی را پیدا کنید که ظاهری متفاوت از شیرینی‌های دیگر دارد و بسیار خوش‌عطر است. مواد اصلی تشکیل‌دهنده‌ی این شیرینی، پودر بادام و پودر قند، جوز و آرد نخودچی است.

کلوچه سنتی

هر شهر و دیاری، نان و کلوچه‌ی سنتی خاص خود را دارد. کلوچه‌ی کاشان هم یکی دیگر از سوغاتی‌های این شهر است که از آرد سبوس‌دار گندم، شکر، هل، زعفران و طبق ذائقه، با روغن نباتی یا حیوانی تهیه می‌شود. برای تزیین این کلوچه‌ها از پودر پسته استفاده می‌کنند. از دیرباز کاشانی‌ها برای پذیرایی از مهمان در ایام نوروز این کلوچه‌ها را تهیه می‌کنند.

باقلوا

باقلوا از آن دسته شیرینی‌هایی است که در شهرها و کشورهای مختلف تهیه می‌شود. اما هر باقلوایی ویژگی منحصربه فردی دارد. باقلوای کاشان هم مشهور است و آن را می‌توانید در تمام مغازه‌های سوغات خریداری کنید. برای تهیه‌ی این شیرینی از انواع مغزها استفاده می‌کنند.

پشمک و قطاب

پشمک و قطاب سوغاتی‌های دیگری هستند که در کاشان به وفور پیدا می‌کنید و اهالی شهر از آن برای پذیرایی از مهمان در عید نوروز استفاده می‌کنند.

فرش و گلیم

حتما آوازه‌ی فرش و گلیم کاشان را شنیده‌اید. البته در بسیاری از شهرهای ایران بافت فرش رایج است اما هر شهری، طرح و نقشه‌ی منحصربه‌فردی دارد. نقشه‌های فرش کاشان هم بسیار زیبا هستند که از آنها برای تهیه‌ی فرش ماشینی هم بهره می‌برند. هم بهترین فرش‌ها و قالیچه‌های دستبافت را می‌توانید از کاشان تهیه کنید و هم فرش ماشینی. کاشان در زمینه‌ی تولید فرش ماشینی با ۷۰ درصد کل تولید فرش ماشینی کشور، مقام اول را دارد. تمام مراحل بافت فرش‌های دستبافت با همت و ذوق هنرمندان کاشانی انجام می‌شود و در تهیه‌ی مواد اولیه از هیچ محصول شیمیایی استفاده نمی‌کنند.

شعربافی

شعر بافی، هنری باستانی در کاشان است که از ۳۵۰ سال پیش  به وسیله دستگاه انجام می شده و بیشتر مردم کاشان در این حرفه و هنر مشغول بودند. شعر نام پارچه ای است که از ابریشم بافته می شود و به کسی که این کار را انجام می دهد شعر باف می گویند.

این هنر در قرون اولیه اسلامی جولاهی نامیده می شد و بعدها به نام شعر بافی تغییر یافت. به صورت کلی تاریخ نساجی جهان به هشت هزار سال پیش از میلاد باز می گردد. بر اساس نقش برجسته های موجود از زمان هخامنشیان و اشکانیان، بافت پارچه های نفیس در ایران رایج بوده و در زمان ساسانیان به اوج شکوفایی خود رسیده است . این صنعت پس از ظهور اسلام نیز همچنان پر رونق بوده است. در کاشان نام پارچه بافی با شعربافی مترادف است و دست بافته های محلی مانند دارایی بافی، ترمه بافی و مخمل بافی و ... که با دستگاه های دو وردی و چهار وردی بافته می شوند، نیز با این نام خوانده می شوند.

در دوره مغول بر اثر ارتباط مستقیم با صنایع چین، تغییرات مهمی در طرح های بافندگی و نقوش منسوجات به وجود آمد و صورت حیوانات افسانه ای مانند اژدها، عنقا و سیمرغ و غیره روی پارچه ها نمودار گردید و مقدار تولید نیز ترقی و افزایش محتو ایی یافت تا آن که در دوره تیموریان، منسوجات کاشان رونق و پیشرفت به سزایی یافته، کارخانه های این شهر، منسوجات خود را به اطراف و اکناف عالم اسلامی صادر می کردند

صنعت نساجی در اوایل عهد صفویه، بیش از پیش رو به توسعه، تنوع و ترقی گذاشت و در سده دهم و یازدهم به خصوص در عصر شاه عباس اول، به اوج تکامل خود یا دوره درخشان و طلایی صنایع کاشان رسید.

سفالگری

قدمت سفال در کاشان هفت‌هزار سال است و یکی از اولین صنایعی بوده که بشر به آن دست یافته و به تمدن سیلک برمی‌گردد. قدیمی‌ترین چرخ سفالگری هم متعلق به تمدن سیلک است که حدود ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال قدمت دارد.

در گذشته‌های دور گِل را به صورت دایره‌ای روی هم گذاشته و ظروف را می‌ساختند ولی بعد گل را در مرکز دایره چرخ گذاشته که حول محور خود می‌چرخیده و به راحتی و با سرعت بیشتر به آن شکل می‌دادند و ظروف را می‌ساختند.

بد نیست بدانید اولین کوره سربسته در تمدن سیلک ابداع و ساخته شد. ورود اسلام به ایران تاثیر بسیاری روی هنر گذارده که شامل صنعت و هنر سفال هم می‌شود تا هنرمندان با اعتقاد و الهام گرفتن از احادیث و آیات قرآن و اسماء الهی به ساخت ظروف و کاشی الوان و بسیار زیبا بپردازند.

همیشه سفال و سفالگری کاشان در اغلب دوران تاریخ از جمله بعد از اسلام و مخصوصا در دوره سلجوقی در اوج بوده است. در دوران پهلوی نیز در بازار زرگرهای کاشان استاد گلشن کارگاهی داشت و مشغول به کار بوده که در حال حاضر به پاساژ فاطمیه تبدیل شده است. دوران افول سفالگری هم از ۴۰ سال پیش آغاز شد زمانی که کارگاه ها را جمع کردند؛ اما جای شکر دارد که هنوز هم علاقه مندان به این هنر باستانی در کاشان حضور دارند.